Georgië voor beginners

Georgië voor beginners

Als je overal bent geweest en alles hebt gezien, is Georgië aan de beurt. Niet eerder. Verder ‘doe’ je dit land bij voorkeur te voet of op de fiets. Eerst dan ontdek je hoe weinig er nodig is je een slag in de rondte te genieten. Of eigentijdser geformuleerd: om een spirituele ervaring te savoureren waar drie jaargangen Happinezz – inclusief het dubbeldikke kerstnummer – niet tegenop kunnen. Georgië is door God geschapen voor de fiets en de fietser. Alleen niemand die het weet. Zelfs de Georgianen niet. Ze hebben er dan ook geen fietspaden. Nou ja, eentje dan, en dat is gelijk het grappigste fietspad van de wereld.

‘Avontuur as much as you can eat

Sakartvelo, zoals de Georgiërs hun land noemen, is niet vlak: een stunning Kleine en Grote Kaukasus eisen een fors deel van de transcontinentale staat – want grotendeels ondergebracht in Zuidwest-Azië en voor de rest in Europa – op. Voldoende versnellingen en enig doorzettingsvermogen zijn onontbeerlijk wil je genoeg energie overhouden om onderweg nog een beetje om je heen te kunnen kijken. En te genieten.

Dikke banden en dito billen zijn eveneens een pre, want niet-verharde wegen zijn het lot van de fietser die voor Georgië kiest. Tenminste, als levend thuiskomen een van de doelen van de reis is. De weinige asfaltwegen die de dorpen en steden met elkaar verbinden worden namelijk tot de laatste millimeter opgeëist door auto’s en vrachtwagens. Of preciezer geformuleerd: elke chauffeur eist in zijn eentje de weg op en gaat ervan uit dat de overige weggebruikers zich daarnaar voegen. Anticiperen, autogordels, afstand bewaren, APK… zijn niet aan de orde. In het land van de Kartvelebi, de Georgiërs, slaat een echte chauffeur een orthodox kruisje bij A. En als het meezit ook eentje bij B.

 

Eerst nog even iets over de steden. Tbilisi haalt met moeite 25 bladzijden in de Lonely Planet gids. Kwalificaties als ‘het Parijs of Venetië van Zuidwest-Azië’ gaan voor de hoofdstad niet op. Echter, de oude houten huizen, het Abanotubani badhuis en de straatjes vol terrassen zijn zeker de moeite waard. Net als een wandeling door het park dat je bereikt via de Vrijheidsbrug, een voetbrug die geheel in de traditie van de postcommunistische klaterkitsch is opgetrokken: een golvende constructie van staal en glas die de oevers van de Kura-rivier verbindt. Het park is een fantastische plek om te observeren hoe ’s avonds de middenklasse en hun kinderen zich verpozen. Favoriet zijn vliegers, heliumballonnen en lichtgevende kettingen waarmee armlastige pensionados mee lopen te leuren. Mooi is de oude Nationale Bibliotheek waar je als verdwaald toerist echt niet naar binnen mag.

Tenzij… je de eerste de beste beveiliger vraagt: ‘Where is your boss?’ Hij zal je niet verstaan, en dat is tevens de garantie dat je snel de hoogste baas te spreken krijgt, die je vervolgens met de meeste egards zal rondleiden. Er is namelijk iets heel vreemds met dit land, dat het communisme in haar zuiverste vorm voor de kiezen kreeg en pas in 1991 weer autonoom werd: iedereen met een pet op is onvoorstelbaar voorkomend. Iedereen zonder pet op meestal heel erg vriendelijk. Tot slot de Tbilisi geheimtipp: het lekkerste en meest gezelligs ijs- en koffiewinkeltje is Luca Polare in de Leselidze straat.

Mtschèta. Maar ook omdat het de voormalige hoofdstad is. prachtig gelegen aan de Mtkvari-rivier en omsloten door bergen. Hun Svetitschoveli-kathedraal uit de 11e eeuw is goed voor de 708-ste plaats op de Unesco-lijst. Dat je het weet! Het godshuis wordt met veel ijver gerestaureerd. Evenals de woonhuizen in de directe omgeving. Ze krijgen allemaal een nieuw dak, deuren, ramen en hek. Helaas zijn de miljoenen subsidie allemaal bij dezelfde bouwmarkt opgepind, waardoor de authenticiteit effectief en weinig vreugdevol is weggeplamuurd. Het gloednieuwe toeristenbureau is uit beton gegoten en van Romeinse zuilen voorzien… . Ach, wie daarover valt, is een culturele kniesoor. Bij ons heeft ooit iemand de Nachtwacht bijgeknipt, en daar komen ze desondanks nog altijd met bussen tegelijk op af.

Gori mag niet ontbreken als je van een beetje avontuur bent. Omdat de (slechte) wegen er naartoe zo mooi zijn, mits je voor de binnenwegen kiest. Maar ook omdat Stalin hier werd geboren. Zijn immense standbeeld is inmiddels van het centrale plein naar het Stalinmuseum verhuisd omdat zijn gedrag ‘niet geheel onbesproken’ is. In datzelfde museum is alle aandacht gereserveerd voor de zachtaardige kant van deze gewetenloze massamoordenaar. Engelssprekende gidsen en de uitleg bij de foto’s en memorabilia bewijzen dat je geschiedenis heel anders kunt opschrijven. Dus geen woord over het feit dat hij tijdens zijn dictatoriale regime miljoenen mensen in de Sovjet-Unie van het leven beroofde. Door hongersnoden, zuiveringen en gevangenneming. Schattingen lopen uiteen van 9 tot 20 miljoen slachtoffers.  Hier wordt hij geportretteerd als een vriendelijke oom met een imposante snor. In de museum-shop zijn speldjes, mokken en ansichten met zijn afbeelding volop verkrijgbaar. Slechts weinig dictators hebben het zo ver geschopt. Gori is tevens de stad waar in 2008 de Nederlandse cameraman Stan Storimans gedood werd door een granaat die op het centrale plein uiteenspatte. Sporen van de granaatinslag zijn met enige moeite terug te vinden. Iedereen die je hierop aanspreekt in de stad kent de trieste geschiedenis.

Behalve rivieren is de spoorweg, die door de bergen richting Kutaisi slingert, een prima leidraad. De tijd staat hier stil, zeggen ze dan, maar het treintje rijdt in weerwil van deze spreekwijze keurig volgens de dienstregeling. Op de vervallen stationnetjes is het de stationschef die hoogstpersoonlijk elke boemel in- en uitvlagt. Door de rails te volgen kom je in Khashuri, Kharagauli, Zestaponi… Prachtige namen van dorpen waar de mensen het aan alles ontbreekt. Behalve gastvrijheid. Kutaisi, de tweede stad van Georgië, is ideaal geschikt om de trapas en ketting even af te laten koelen en je over te geven aan gepast toeristisch vermaak. Hier schittert het klooster van Gelati, er is een kabelbaan die je over de rivier naar de kermis brengt en een retro-parkje met een jaren ’50 uitspanning dat heerlijk roomijs catert. In deze stad stond nota bene het wiegje van Katie Melua en is het meest vermakelijke fietspad ter wereld aangelegd. Dino-fans kunnen hun hart ophalen in de Sataplia grot waar heuse voetafdrukken te zien zijn van dinosaurussen.

Kutaisi, is ook een prima basisstation om de bergen in te trekken om uiteindelijk Svaneti van het to do lijstje te kunnen schrappen. Dit is het hoogste deel van de Kaukasus dat bewoond is en beroemd om de zogenoemde Svan-torens. Verdedigingstorens van rond de 10e eeuw, waar de boeren zich -inclusief levende have- terugtrokken als de vijand zich meldde. Die vijand kwam gelukkig nooit opdagen, want die hadden de locals met een paar oude kranten vast uitgerookt. Hoe dan ook: de torens zijn het vloeken waard. Want de klim ernaartoe is in zweet gedrenkt. Maar erger: tot 1200 m. hoogte wordt je vergezeld door muggen, en vanaf 1201 m. nemen de dazen het over. Bloedzuigende insecten die de huid van je lijf scheuren –dwars door je shirt heen- en vervolgens hun bekers vullen met jouw bloed dat je even tevoren met zuurstof hebt volgehijgd. Op 2600 meter hoogte wordt het ‘klom’ in plaats van ‘klim’ en steken de eerste torens boven de horizon uit. Ushguli heet het hier en het is mooi. Dan mag je eindelijk rusten. Een gastgezin met een lekker bed voor de nacht volstaat. Voor overdag een bankje en wifi in de tuin. Dit is het einde.

Het fietspad van Kutaisi heeft humor. Kafkaëske humor. Want in Kutaisi wordt, net als in de rest van het land, niet gefietst. Al was het maar omdat sinds de val van het communisme iedereen coute que coute een auto wil. Liefst zo groot mogelijk. Dat heeft de gemeente er niet van weerhouden een statement te maken ten faveure van de toekomstige fietser. Er is een vijf kilometer lang lint van beton gestort in een buitenwijk, dat vervolgens felrood-oranje werd geverfd. Dát is de kleur van een echt fietspad, zo had een onderzoekscommissie vastgesteld die speciaal naar Nederland was afgereisd om zich te laten inspireren. Verder werd een overdosis fietsborden geplaatst om de Kutaisiërs vast te laten wennen aan het idee: hier wordt straks gefietst. Bovendien ontwierp een ingenieursbureau heuse fietshekken die helaas te dicht op elkaar werden geplaatst, waardoor er amper een fiets tussenpast. Comfortabel fietst het fietspad niet, want bij elke uitrit zakt het fietspad abrupt naar het niveau van de straat en schiet daarna weer omhoog. Nee, dit is niet een poging om bijdehand te doen. Want hoe zal in België het eerste fietspad eruit hebben gezien? De Kutaise interpretatie toont wel keihard aan dat zelfs een fietspad ontwerpen nog niet zo eenvoudig is.

REISWIJZER

Reizen tussen de steden gaat voornamelijk per bus en minibus (marsjroetka). Men rijdt met ware doodsverachting. Kies met verstand je chauffeur uit. Biedt eventueel een financiële bonus aan voor een rustige rit. In het geval dat de chauffeur onverbeterlijk is in zijn roekeloosheid: fluit naar je centen en stap uit en pak een taxi. Taxi’s zijn duurder, maar je hebt dan wel veel meer grip op de rijsstijl. De meest romantische en indringende verplaatsing is per trein. Het treinennetwerk is redelijk van omvang .

LOGEMENT

In de grote steden is het makkelijker een ****hotel te vinden dan een budget hotel. Check zeker Airbnb.be als je in een appartement of B&B wilt overnachten tegen aantrekkelijke prijzen inclusief gastvrij onthaal. In de dorpen is er altijd wel iemand die een kamer verhuurt.

GEZONDHEID

Inenting tegen DTP en hepatitis A zijn aan te raden. Kraanwater kun je beter niet drinken. Net als bij ons is in de grote steden de lucht ernstig vervuild, over het algemeen zijn openbare toiletten redelijk proper.

CASH

Afrekenen doe je in Lari die je met het grootste gemak bij de banken in de steden uit de muur trekt. Let wel op: de bankomat geeft eerst het geld en eerst daarna komt je pas retour. Heel verwarrend – velen raakten zo hun pinpas kwijt.

TIPS

Neem een GPS mee en downloadt de gedetailleerde kaart via garmin.openstreetmap.nl

Koop een simkaart en extra GSM in Georgië. Sla zoveel mogelijk nummers op van mensen die je ontmoet. Vooral als ze ook Engels spreken. Zij kunnen dan eventueel tolken als je er met een local niet uitkomt. Ook als je inmiddels 300 kilometer verderop bent.

De kaarten van Geoland.ge met verschillende schalen zijn ideaal. Te bestellen via http://piedaterre.nl/

Neem souvenirtjes, zoals ansichtkaarten, van thuis mee. Ideaal om je waardering te uiten voor de grootse Georgische Gastvrijheid.