Fietsen Fenomenaal Fochteloërveen

Fietsen Fenomenaal Fochteloërveen

Op de fietskaart staat in koeienletters geschreven dat dit een STILTEGEBIED is. De kaartenmakers hadden misschien voor wat kleinere, minder schreeuwerige letters kunnen kiezen. Want boven het Fochteloërveen zweeft stilte van de zuiverste soort. Met slechts een enkel tikje in je kettingkast, trap je de sereniteit van dit natuurwonder volledig aan gort.

‘Een oneindig veen

“In het voorjaar kom je hier ogen en oren tekort. De boomvalken halen dan de knapste capriolen uit om de libellen uit de lucht te pikken. Nu heerst er rust in het veld. Je hoort hooguit wat kool- en pimpelmeesjes. Gisteren zag ik nog vijf kraanvogels.” Boswachter Martin – what’s in a name – Snip tuurt door zijn verrekijker over het Fochteloërveen.

 

We staan voor het panoramaraam van de uitkijktoren van Ravenswoud. Op 18 meter hoogte kijken we uit op een oneindig veen. “Hoogveen dat zich uitsluitend voedt met neerslag en mineralen uit de lucht,” verduidelijkt Martin. Hij schat dat het landschap er 2000 jaar geleden net zo bij lag. “Wat niet klopt zijn die Amerikaanse Bosbesstruiken. Daar, die met die mooie rode bladeren. Vogels hebben, na een bezoek aan een kweker even verderop, de zaadjes boven het veen uitgepoept.”

Wat is de favoriete plek van Martin? “Die heb ik niet, dat kan overal zijn. Het verschil maakt het beest dat mijn pad kruist. Het vosje, de uil, of de libelle, die creëert het moment.” Dat is wel een goeie, bedenk ik, als we verder fietsen over een betonpad, dat als een adder -die zitten hier ook- sierlijk door het Fochteloërveen kronkelt. Bijzondere vogels of viervoeters laten zich niet zien. Alleen een groepje grote grazers, dat weer eens pontificaal het fietspad blokkeert.

Het is hier mooi, heel mooi. Zo’n natuurspektakel vind je nergens anders in Nederland. We fietsen dwars door natte graslanden, langs meren en meertjes. De lucht is goed voor vijftig tinten grijs, maar wat mij betreft had er nog wel een vleugje mist boven de lavendelheide en het eenarig wollegras mogen hangen. Hoe woester de weersomstandigheden, hoe intenser je dit terrein beleeft.

Omdat het autoverkeer met een grote boog om het veengebied heen wordt geleid, beeld ik mij in dat ik door de Nederlandse variant van een prairie jakker. “Horeca ontbreekt, je zult het hiermee moeten doen.” Zo vatte Martin de essentie van dit puur nature pretpark samen.

Onze ontdekkingstocht brengt ons in Veenhuizen, waar in 1823 de Maatschappij der Weldadigheid een werkgesticht opende. Eerst werden er weeskinderen en bedelaars weggestopt, later verdwenen er lichte meisjes en zware jongens achter de tralies. Nu vertelt het Gevangenismuseum weinig verhullend, hoe er door de eeuwen heen gestraft werd. Radbraken, tong afsnijden, amputeren… de enkelband kwam voor velen te laat.

De statige huizen in het verlaten Veenhuizer landschap werken vervreemdend. Op de woningen, waar ooit het kader woonde, prijken spreuken als ‘WERK EN BID’, ‘ ARBEID IS ZEGEN’ en ‘ORDE EN TUCHT.’ Omdat dit gebied, ook wel ‘Hollands Siberië’ genoemd, tot 1980 verboden terrein was, staan de rijksmonumenten, er puntgaaf bij.

Terug in het vredige, moraalvrije veen. We fietsen langs een dijkje dat het water binnenboord houdt, zodat het veenpakket niet verdroogt. Het groeit zelfs aan, met 1 mm per jaar. Kun je nagaan hoeveel moeite Natuurmonumenten doet om deze plek bijzonder te houden.

Bijzonder is ook de plek waar mijn B&B-bedje staat: in de Weperpolder. Ook voor iedereen die toevallig niet mijn achternaam draagt. Want je kunt kiezen voor de dagschotel, net zoals bij de Franse Tables d’Hôtes. Bij de koffie schuiven gastvrouw Lucia en gastheer Jim gezellig aan. Jim stelt voor de volgende dag nog even het Compagnonsveld te verkennen. Te midden van een zompige mix van vochtige heide en vennen beleef ik alsnog mijn Martin-momentje: een rusteloze exmoorpony springt voor onze neuzen door de rietkraag het water in. Hij doorwaadt de brede sloot, om zich te voegen bij zijn maatjes aan de overkant. Fenomenaal. Freek Vonk moest eens weten hoe exotisch en spannend het hier is.

 

REISWIJZER

Informatie www.friesland.nl

SLAPEN

Als beste getest: B&B met jacuzzi: www.opdeknolle.nl. Anders www.talalodge.nl of www.selatuinen.nl.

ETEN en DRINKEN

Streekproducten: www.post-hoorn.nl. Hotel, restaurant www.bitterenzoet.nl of www.restaurantleafs.nl.

GEHEIMTIPP

24/7 automatiek met eieren van de vrije uitloopkippen van Sierd van Weperen, Jardinga 1, Oosterwolde.

 

Beeld: Erik van den Boom.